Tư vấn độc lập kiểm định gối cầu metro: Thêm dự án?

09/04/2021 10:18

 

Việc tư vấn độc lập kiểm định gối cầu metro không được làm phát sinh dự án mới, không làm tăng vốn đầu tư.

 

Chuyên gia hỏi thẳng

 

Ban Quản lý quản lý đường sắt đô thị TPHCM vừa có văn bản kiến nghị UBND TP chấp thuận bổ sung gói thầu lựa chọn nhà thầu tư vấn độc lập thí nghiệm đối chứng và kiểm định chất lượng toàn bộ các gối cầu đã lắp đặt và các đoạn dầm bị hư hỏng tại tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) theo ý kiến của Sở GT-VT.

Vị chuyên gia giải thích rõ, về mặt nguyên tắc các dự án thi công xong phải có kiểm tra, đánh giá, hay nói cách khác là kiểm định công trình.Đồng tình phải có đơn vị tư vấn độc lập thí nghiệm đối chứng và kiểm định chất lượng tham gia đánh giá dự án, tuy nhiên, PGS.TS Nguyễn Đình Thám (ĐH Xây dựng Hà Nội) lưu ý, việc tham gia của thầu tư vấn độc lập này phải không làm phát sinh dự án mới, không làm tăng vốn đầu tư.

 

Để bảo đảm chất lượng kiểm định an toàn, khách quan, phải có đơn vị tư vấn đánh giá độc lập với nhà thầu thi công cũng như độc lập với các nhà  thầu cung cấp vật liệu, thiết bị khác. Đây là một phần việc trong tổng thể cả dự án. Nói cách khác, gói thầu thuê đơn vị tư vấn đánh giá độc lập này đã là một phần việc bắt buộc phải có trong dự án.  Phần kinh phí thực hiện thuê nhà thầu đã được Ban quản lý dự án dự liệu, tính toán trong tổng vốn đầu tư toàn dự án ngay từ khi lập kế hoạch tiền khả thi.

“Với đề xuất của Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM, cần phải làm rõ đây là gói thầu mới phát sinh ngoài dự án hay là phần việc chung đã được phê duyệt? Nếu trong trường hợp gói thầu phát sinh phải được giải trình rõ và làm rõ ai phải chịu trách nhiệm cho những sự cố đó và sẽ phải chi trả cho số tiền phát sinh đó?

 

Không thể có chuyện làm sai, rồi tự nhiên đẻ ra một dự án mới, mất thêm tiền, dự án đội thêm vốn, nhà nước và người dân chịu thiệt trong khi trách nhiệm không biết của ai. Vì điều này, nhất thiết phải làm rõ ràng nguyên nhân, trách nhiệm của từng cá nhân, tập thể liên quan”, PGS Nguyễn Đình Thám nhấn mạnh.

Vị chuyên gia cũng nói thêm, việc thuê nhà thầu tư vấn, đánh giá độc lập là việc làm bắt buộc của mỗi dự án, do đó, vấn đề lựa chọn, tiêu chí lựa chọn cũng như chi phí thực hiện đều phải được dự liệu, chi tiết hóa cụ thể ngay từ đầu. Những điều này phải phù hợp với các tiêu chí thi công cũng như tiêu chí vận hành đã được phê duyệt của dự án. Ví dụ, chọn nhà tư vấn kiểm định Trung Quốc để đánh giá chất lượng công trình tiêu chuẩn Pháp sẽ khó có được sự tương đồng. Hoặc dự án sử dụng tiêu chí Nhật lại để nhà thầu tư vấn đánh giá theo tiêu chuẩn Pháp sẽ không phù hợp.

Chịu trách nhiệm thế nào?

 

Nói thêm về dự án, PGS Nguyễn Đình Thám cho hay, dự án metro số 1 đã dính quá nhiều lùm xùm, việc này cần thiết phải được kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng. Kết quả tư vấn, đánh giá của đơn vị tư vấn độc lập sẽ là cơ sở tham chiếu để xử lý trách nhiệm liên quan.

“Một dự án lớn mà liên tiếp xảy ra sự cố là không bình thường. Cần thiết phải lần lại toàn bộ hợp đồng đã được ký kết giữa Ban quản lý dự án với các nhà thầu thi công, nhà thầu cung cấp, qua đó sẽ làm rõ được trách nhiệm của mỗi bên tới đâu.

 

Dựa trên hợp đồng, nếu các đơn vị nhà thầu thực hiện không đúng trách nhiệm sẽ phải chịu trách nhiệm. Trường hợp, các nhà thầu thi công đều làm đúng theo hợp đồng nhưng sự cố, sai sót vẫn xảy ra thì Ban quản lý dự án là đơn vị phải chịu trách nhiệm chính”, PGS.TS Nguyễn Đình Thám nói rõ.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, có những sai sót nối tiếp sai sót tại các dự án có nguyên nhân một phần từ việc quy, xử lý trách nhiệm không nghiêm.

 

Ông cho biết, việc xử lý trách nhiệm tại các dự án xây dựng đều được quy định rất rõ tại các điều khoản, nghị định. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi, đã có những trường hợp không bám sát các quy định của nhà nước, thực thi xử lý không nghiêm.

Ngay trong quá trình thực hiện ký kết hợp đồng cũng xuất hiện tình trạng xuê xoa, buông lỏng, thậm chí bắt tay lách luật để né trách nhiệm, dẫn tới tình trạng có sai nhưng không biết xử lý ai.

 

“Đáng lẽ ngay từ bài học dự án đường sắt trên cao Cát Linh – Hà Đông (Hà Nội) đã phải được rút kinh nghiệm, làm bài học cho các dự án metro TP.HCM từ quá trình khảo sát, đánh giá, xây dựng dự án, lựa chọn nhà thầu cho tới việc ký kết hợp đồng và thực hiện thi công rồi. Tuy nhiên, điều này đã không được nhìn nhận đúng mực, hậu quả là cá dự án metro đã lặp lại gần như các sai lầm từ chính các dự án đi trước.

Vấn đề là do trong quá trình xử lý sự cố, xử lý trách nhiệm không nghiêm nên đã không thiết lập được một trật tự nghiêm khắc trong tổ chức thực hiện, cũng như trách nhiệm quản lý, thi công. Cần phải siết chặt trách nhiệm cá nhân, tổ chức, thực hiện nghiêm các quy định pháp luật”, vị chuyên gia bày tỏ mong muốn.